Fundacja rodzinna. Dopełnienie raju podatkowego Polska!

 Zajmując się od lat podatkami, mogę powiedzieć, że sięganie po rozwiązania zagraniczne w celu tzw. optymalizacji podatkowej, najczęściej związane było z kilkoma instytucjami, które przewidziane były w innych systemach prawnych, a nie było ich w Polskim prawie. Upraszczając to:

1. Zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych dla zysków pozostawionych w spółce;
2. Zwolnienie partycypacyjne, czyli zwolnienie z podatku od dochodu ze sprzedaży udziałów w spółce zależnej, pod warunkiem odpowiedniej wielkości udziału;
3. Niskie opodatkowanie dla usług świadczonych osobiście;
4. Last but not least – nieopodatkowana fundacja prywatna vel rodzinna.

Wraz z opublikowaniem i wejściem w życie ustawy o fundacji rodzinnej, będziemy mieli już w Polsce komplecik. Mamy już bowiem tzw. CIT Estoński, Polską spółkę holdingową oraz 12% ryczałt od niektórych usług. I wszystko w imię sprawiedliwości podatkowej. Łaskawie nam panujący wydają się dawać jasny sygnał: Możesz kombinować do woli ale na swoim podwórku i pod naszym czujnym okiem.

O co chodzi z fundacją rodzinną? Z rodziną łączy ją głównie nazwa i nieco korzystniejsze opodatkowania świadczeń na rzecz członków rodziny fundatora. To drugie głównie sprowadza się do tego, aby wsadzenie tamże majątku i jego późniejsze przekazanie członkom rodziny nie skończyło się wyższym ciężarem podatkowym niż, wynikający aktualnie z bezpośrednich darowizn i dziedziczenia. Ale w rzeczywistości krąg beneficjentów fundacji jest dowolny, włącznie z samym fundatorem.

Na czym polega mechanizm „nieopodatkowania” fundacji? Zarówno podatek dochodowy od osób prawnych (15%) jak i podatek dochodowy od osób fizycznych, na rzecz których fundacja dokonała przysporzenia (15%), jest odroczony do momentu dokonania dystrybucji tego zysku i liczony od podstawy jaką jest wielkość tej dystrybucji. Taki szczególny CIT Estoński. Łącznie każda wypłata z fundacji kosztuje mnie 27,75%. Pozornie nie mało. Ale jeśli zestawimy to ze obciążeniami z tytułu zysków kapitałowych przy dużych kwotach (19% PIT + 4% daniny solidarnościowej) oraz z efektem odroczenia podatku  (tak długo jak długo nie wypłacę, mogę bezpiecznie kumulować majątek w fundacji), to rozwiązanie jest, dla osób zamożnych, bardzo korzystne. Majątek mogę kumulować bezpiecznie, albowiem inną zaletą fundacji jest to, że ewentualni moi wierzyciele do tego majątku dostępu nie mają.

Pokażmy to na przykładzie: Jestem w przededniu sprzedaży mojej firmy, prowadzonej w formie spółki jawnej. Dochody rozliczam płaskim 19% podatkiem (PIT36L), powiększonym o składkę na ubezpieczenie zdrowotne (4,9%) oraz daninę solidarnościowa od dochodu ponad 1 mln zł (4%). Sprzedaż przedsiębiorstwa kosztuje mnie zatem jednorazowo ok. 27,9%. Lepiej byłoby przekształcić się w spółkę z o.o. i sprzedać udziały (19% PIT38 + 4% daniny solidarnościowej). Ale jeszcze lepiej udziały darować do fundacji (bez podatku), sprzedać je tamże realizując nieopodatkowany zysk, gotówkę reinwestować i płacić co roku 27,75% kosztów podatkowych (CIT + PIT), li tylko od tego co potrzebuję na utrzymanie siebie i rodziny. 

Teoria optymalnego opodatkowania, a zasłużony dochód

 

Jeśli wydaje Ci się, że pieniądze które zarabiasz słusznie ci się należą, to możesz być w błędzie. Zauważają to niektórzy ekonomiści i filozofowie. Nasz dochód (w tym także ten wydawać by się mogło najbardziej zasłużony, czyli wynagrodzenie za naszą pracę) jest pochodną szeregu okoliczność, na które w większości nie mamy żadnego wpływu. Wystarczy przeprowadzić prosty eksperyment myślowy. Wyobraź sobie, że taką samą pracę wykonujesz w Bangladeszu. Ile wynosiłoby Twoje wynagrodzenie i czy w ogóle ktoś byłby chętny aby za nią zapłacić? Niemniej przekonanie o zasłużonym dochodzie jest jedną z naszych, powszechnie podzielanych intuicji moralnych, które mają silny wpływ na kształt systemu podatkowego, a jakakolwiek reforma która szłaby im w poprzek, miałaby wszelkie szanse na bojkot i porażkę.

Te intuicje moralne nie do końca odpowiadają teorii optymalnego opodatkowania opartej z grubsza na wiedzy ekonomicznej głównego nurtu. O co chodzi w tej ostatniej? Zakłada ona, że każdy z nas ma taka samą funkcję użyteczności (czyli w taki sam sposób cenimy sobie dobra, za które musimy zapłacić i nasz czas wolny), a różnimy się w naszej zdolności do zarabiania pieniędzy. Rząd ma określony cel dochodowy do zrealizowania tzn. jest pewne kwota wpływów podatkowych które powinny być osiągnięte. Dobrobyt społeczny będzie maksymalizowany jeśli w największym możliwym stopniu zaspakajać będziemy potrzeby obywateli, niezależnie od ich zdolności do zarabiania pieniędzy, a że funkcja użyteczności jest taka sama, to powinny być one zaspokojone w sposób co najmniej podobny. Powyższe oznacza, że ciężar płacenia podatków powinien w większym stopniu spocząć na tych bardziej uzdolnionych do zarabiania. Ponieważ, jednak nie wiemy którzy to są (zdolności są nieobserwowalne), w uproszczeniu opodatkowujemy bardziej tych lepiej zarabiających (dochody są obserwowalne). To jednak może być pułapką. Zbyt wysokie podatki powodują, że ci zdolniejsi, ograniczają swoje wysiłki aby zarabiać mniej. Zaczynają udawać, że są mniej zdolni. W konsekwencji maleje baza podatkowa i wpływy do budżetu. Rozwiązaniem jest poszukiwanie równowagi pomiędzy poziomem redystrybucji, a ekonomiczną efektywnością opodatkowania.

Ekonomiści chętnie stosowali by tą teorię powszechnie, wprowadzając konieczne poprawki co do detali, ale nie zmieniając ogólnej idei: ‘redystrybucja versus efektywność’. Na przeszkodzie stoją jednak nasze, trudne do przewalczenia sprawiedliwościowe intuicje. Oczywiście chętnie zgodzimy się na redystrybucje w kierunku osób z naturalnie ograniczonymi możliwości do podjęcia pracy (niepełnosprawni), ale już trudniej będzie nam tolerować wspieranie nierobów, którzy wybrali sobie określony tryb życia sprowadzający się do rozrywki i lenistwa. Zgodzimy się na wysokie opodatkowanie dziedzica wielkiej fortuny, żyjącego z odsetek od kapitału, ale już trudniej będzie nam opodatkować, być może zarabiającego te same pieniądze przedsiębiorcę, który doszedł do swojej fortuny od „pucybuta do milionera”. Ogólnie mamy tendencję do dzielenia dochodu który uzyskują ludzie na „zasłużony” i „niezasłużony” i nawet jeśli temu pierwszemu towarzyszy element nieco przypadkowego szczęścia (np. przedsiębiorca nie byłby milionerem gdyby nie niespodziewany rozwój technologii internetowej), to nie eliminuje on elementu zasługi. W przeciwieństwie do szczęścia samego w sobie (jak np. wygrana na loterii lub odziedziczenie fortuny). Kiedy Wielcy Reformatorzy Podatków, zapominają o tych intuicjach, to zaczynają tworzyć rozwiązania społecznie nieakceptowalne (jak np. bardzo lubiane przez ekonomistów, a znienawidzone przez społeczeństwa zachodnie, podatki majątkowe). Ale zestawienie tych dwóch teorii prowadzi do kilku interesujących postulatów (reformatorom pod rozwagę).

1. Generalnie społeczeństwa tolerują podatki, które wiążę się ze społecznie szkodliwą konsumpcją lub dochodem ze społecznie szkodliwych źródeł (np. akcyza za paliwa zatruwające środowisko lub na wyroby tytoniowe).

2. Tolerowane są daniny związane z korzystaniem z dóbr publicznych. Czym bardziej dane dobro jest wykorzystywane wraz ze wzrostem zamożności tym wyższa może być danina (np. opłaty za korzystanie z dróg publicznych).

3. Transfery publiczne do osób mniej zamożnych są akceptowane w oparciu ogólne zasady altruizmu, czyli głównie z uwzględnieniem tych, którzy z przyczyn od siebie niezależnych nie są w stanie pokryć kosztów swojego utrzymania (emerytury, renty inwalidzkie, świadczenia na rzecz dzieci).

4. Silnie progresywne opodatkowanie w grupie najbogatszych nie cieszy się takim poparciem społecznym, jakiego moglibyśmy oczekiwać patrząc na zasadę interesu. Odbieranie istotnej części dochodu ciężko pracującym, zaradnym przedsiębiorcom lub utalentowanym artystom jest sprzeczne z teorią zasługi.

5. Dochody będące pochodną czystego szczęścia (wygrane w loteriach) mogą być opodatkowane wysoko.

6. Dochody pasywne, niezarobione swoją pracę (zyski z kapitału) mogłoby być opodatkowane wyżej niż dochód z osobistej pracy.

7. Społeczeństwa łatwiej tolerują podatek od spadku niż podatki majątkowe. Te drugie uważane są za podwójne opodatkowanie raz zarobionego i zaoszczędzonego dochodu.

8. Łatwiej zaakceptować nam podatek od konsumpcji niż od dochodu.

Na koniec dwie uwagi. W dwóch powyższych punktach, teoria optymalnego opodatkowania zdecydowanie zatryumfowała. W wielu krajach dochody z wygranych w grach losowych, wbrew naszym sprawiedliwościowym intuicjom są opodatkowane nisko (w Polsce 10%). Podobnie nisko opodatkowane są pasywne dochody z kapitału (w Polsce 19%). W obu przypadkach racjonalność niskiego opodatkowania związana jest z efektywnością. Nadmierne opodatkowanie hazardu spycha go do szarej strefy, co prowadzi nie tylko do obniżenia bazy podatkowej, ale też szeregu negatywnych skutków społecznych. Podobnie w przypadku dochodów z kapitału, które historycznie były opodatkowane wysoko, aż ktoś odkrył, ze dla kapitału granice nie istnieją i jego wysokie opodatkowanie prowadzi do ograniczenia poziomu inwestycji. 

REWOLUCJI W CENACH TRANSFERWYCH CIĄG DALSZY

 Badanie dokumentacji cen transferowych 2020 już tuż, tuż

Koniec roku za pasem, a wraz z nim konieczność badania obowiązków w zakresie dokumentacji cen transferowych za rok 2020. Podatnicy przyzwyczajeni już być powinni do tego, że od bagatela kilku lat to badanie niemal co roku wygląda inaczej. Po wielkiej rewolucji z roku 2017 (drastyczne zaostrzenie przepisów) i teoretycznym ich łagodzeniu w roku 2019, lata 2020 i 2021 wyglądają już dość niewinnie. Ostatecznie od roku 2021 wprowadzono przecież tylko niepozorne zmiany – zmiany przy tym z założenia jedynie „precyzujące dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne”. Czy aby na pewno?

Drobne zmiany…

Zmiany wprowadzone od stycznia roku 2021 do przepisów o dokumentacji cen transferowych implementowane zostały w imię idei walki z tzw. Rajami Podatkowymi. W tym celu znowelizowano w szczególności art. 11o ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) oraz odpowiadający mu art. 23za ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Dotychczasowe brzmienie przedmiotowych przepisów (obowiązki w zakresie dokumentacji cen transferowych w odniesieniu do transakcji dokonywanych „bezpośrednio lub pośrednio, zapłaty należności na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową”) uznano bowiem za budzące zbyt wiele wątpliwości interpretacyjnych. Zamiast tego obowiązkami dokumentacyjnymi objęto aktualnie transakcje z podmiotami: z Raju Podatkowego, z UBO z Raju Podatkowego oraz z domniemanym UBO z Raju Podatkowego – w przypadku gdy ich roczna wartość przekracza kwotę 100.000 zł (w pierwszym przypadku) oraz 500.000 zł (w pozostałych dwóch przypadkach) lub ich równowartość wyrażoną w walucie obcej.

…wielki kłopot…

Jak badać wartość „transakcji rajowych” w przypadku transakcji z UBO z Raju Podatkowego oraz z domniemanym UBO z Raju Podatkowego? Czy UBO badać w odniesieniu do transakcji czy kontrahenta? Która transakcja / który kontrahent posiada UBO z Raju Podatkowego? Kiedy domniemywać należy, że UBO transakcji  / kontrahenta pochodzi z Raju Podatkowego? Jak wykazać, że przyjęte domniemanie nie jest zgodne z prawdą? Na te i inne pytania ustawy podatkowe nie odpowiadają. Na większość kluczowych pytań nie odpowiada też projekt objaśnień podatkowych w tym zakresie. Same objaśnienia podatkowe (z marca 2021 r.) nie przybrały zresztą jeszcze formy ostatecznych wytycznych mimo wyznaczenia nieprzekraczalnego terminu do zgłaszania opinii, wniosków i uwag do ich treści na 20 kwietnia 2021 r. a więc przypadającego już ponad pół roku temu. Rok 2021 (i konieczność badania dokumentacji cen transferowych za 2020 r.) już blisko, a wiadomo w zasadzie tylko jedno – że przy ustalaniu powyższych  okoliczności „podatnik lub spółka niebędąca osobą prawną są obowiązani do dochowania należytej staranności”.

 

…nie tylko dla największych podatników

Czy zmiany wprowadzone w przepisach w zakresie dokumentacji cen transferowych obejmą wyłącznie największych podatników i odnosić się będą wyłącznie do istotnych kwotowo transakcji? Otóż zupełnie nie. Brzmienie aktualnych przepisów wskazuje, że obowiązkami cen transferowych objęte mogą być nawet jednorazowe transakcje o znikomym znaczeniu dla funkcjonowania podatnika. Wynika to z ustalonych zasad badania transakcji na potrzeby analizy obowiązków w tym zakresie. Mianowicie, podobnie jak przy badaniu transakcji z podmiotami powiązanymi – próg istotności transakcji odnosi się tu do transakcji jednorodnej zagregowanej, tj. transakcji badanej z perspektywy jej charakteru / przedmiotu, a bez względu na ilość kontrahentów i ilość dokumentów księgowych z tą transakcją związanych. Przykładowo – podatnik, który dokonuje zakupu towarów danego typu od wielu kontrahentów, a następnie towary te zbywa na rzecz podmiotów trzecich, obowiązany będzie sumować wartość transakcji jednego rodzaju z wszystkimi swoimi kontrahentami, tj. wartość zakupów jednego rodzaju łącznie (po stronie kosztowej) oraz wartość sprzedaży jednego rodzaju łącznie (po stronie przychodowej). Przekroczenie wartości 500.000 zł rocznie w odniesieniu do jakiejkolwiek transakcji, rodzić będzie obowiązki identyfikowania „transakcji rajowych” w odniesieniu do wszystkich kontrahentów i wszystkich transakcji objętych tą transakcją jednorodną, a w skrajnych przypadkach – nawet obowiązek sporządzenia do takich transakcji dokumentacji cen transferowych.

Strzał z armaty do wróbla

Idea walki z Rajami Podatkowymi – w założeniu można powiedzieć: „słuszna”. Ale czy na pewno zakres obowiązków, tj. identyfikowania przez podatników „transakcji rajowych” a nawet zaledwie „ryzyka transakcji rajowych” (można powiedzieć wręcz: wyręczania w tej kwestii stosownych organów), a co więcej zobowiązanie polskich podatników do wykazywania rynkowości (??) ich transakcji z kontrahentami, którzy nie tylko mają powiązania z „elementem rajowym”, ale i co do których może istnieć chociażby cień podejrzenia o istnienie takich powiązań, stanowi środek adekwatny do założonego celu? Czy to w ogóle da się zrobić w praktyce? Zdaje się bowiem, że ilość czynności, wymaganych od podatników, a mających służyć polskim organom podatkowym w identyfikowaniu „ryzyka transakcji rajowych”, przysłoni niebawem podstawowy cel działania takich podatników – prowadzenie działalności gospodarczej, służącej generowaniu zysków.

Przygotuj się!

W związku z powyższym zalecane jest przygotowanie się na ww. okoliczność, tj. wypracowanie takich praktyk i procedur, które z jednej strony zapewnią podatnikowi możliwość wykazania dochowania przez niego chociaż minimum „należytej staranności”, o której mowa w art. 11o CIT i art. 23za PIT, z drugiej zaś – których stosowanie nie sparaliżuje faktycznie prowadzonej przez niego działalności. Koniec roku już blisko – to już niemal ostatni dzwonek.

adw. Magdalena Frytek 

Nowy JPK to nowe obowiązki dla przedsiębiorców

radca prawny Sławomir Wątroba

W życie weszła właśnie nowa regulacja dotycząca VAT-owskiej ewidencji czyli nowych zasad sporządzenia tzw. JPK-ów składanych wraz z deklaracją VAT (tzw. JPK_V7M dla składających deklaracje miesięczne i JPKV_7K dla składających deklaracje kwartalne).

Szczegóły nowych rozwiązań związanych z przygotowywaniem nowych JPK-ów - podobnie jak tworzenie poprzednich JPK-ów - dotyczą oczywiście służb księgowych przedsiębiorców. Jednak nowe rozwiązania wymuszają większą aktywność prowadzących działalność gospodarczą, czyli nowe obowiązki dla podatników VAT. Te dodatkowe obowiązki dotyczyć będą zwłaszcza takich przedsiębiorców, którzy korzystają z tzw. zewnętrznej obsługi księgowej. Będą oni zmuszeni do większej, niż dotychczas, współpracy z biurem księgowym. Współpraca ta winna przybrać charakter zautomatyzowany, pozwalający na jej usprawnienie i ograniczenie potrzeby indywidualnych kontaktów i interpretacji do spraw skomplikowanych. Aby to mogło nastąpić trzeba sobie przyswoić podstawowe informacje o nowych zasadach raportowania sprzedaży przedsiębiorców w nowo obowiązującym JPK-u. Pozwoli to uniknąć pomyłek, które, co do zasady, są zagrożone karą w wysokości 500 zł za każdą z nich.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze aspekty nowych regulacji. Ograniczamy się do podstawowych zasad i problemów. Kwestie szczegółowe i jednostkowe muszą być rozstrzygane przy udziale służb księgowych podatników i doradców prawnych.

Od kiedy obowiązują nowe regulacje ?     

Rozporządzenie Min. Finansów z dnia 15.10.2019 r. (Dz.U 2019.1988) w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatków od towarów i usług obowiązuje od 1 października 2020 r. Ze względu jednak na konstrukcję rozliczania i raportowania podatku VAT (co do zasady do 25 następnego dnia miesiąca za jaki podatek VAT jest wyliczany i opłacany) nowe regulacje (nowy sposób ewidencjonowania sprzedaży w JPK) będzie dotyczył faktur wystawionych przez podatnika począwszy od miesiąca października 2020 r. Faktury takie przedsiębiorca przekaże do księgowości najpóźniej do 25 listopada 2020 r. Będą one ujęte w pliku JPK za miesiąc październik, który to plik JPK sporządzany jest do 25 listopada. Faktury takie począwszy od października 2020 r. i za kolejne miesiące, mogą wymagać – dla prawidłowego ich ujęcia w JPK - dodatkowych oznaczeń umożliwiających prawidłowe ich wprowadzenie do JPK-u.         

Przedmiot / istota nowych regulacji

Na podatników VAT wprowadzono obowiązek ewidencjonowania i uwidoczniania w pliku JPK nowych dodatkowych  informacji jakie dotąd nie były wymagane. Chodzi tu w zasadzie przede wszystkim o podatek należny, czyli o tzw. faktury sprzedażowe podatnika. Można powiedzieć, że do tej pory, księgowość podatnika wszystkie informacje dotyczące wprowadzenia faktur sprzedażowych do pliku JPK czerpała z treści tej faktury i były to dla niej informacje wystarczające. Począwszy od faktur wystawionych za miesiąc październik 2020 r. informacje wynikające w faktur mogą okazać się niewystarczające do prawidłowego sporządzenia JPK-u. Okażą się wtedy niewystarczające, kiedy obok standardowej treści faktury, księgowość winna posiąść dodatkową informację dotyczącą oznaczenia tej faktury właściwym symbolem niezbędnym do właściwego jej ujęcia w pliku JPK. Zanim przedstawię o jaką dodatkową informację (symbol) chodzi trzeba tu wyjaśnić parę zasadniczych kwestii.

Po pierwsze, wystawiona przez przedsiębiorcę faktura nie musi posiadać w swej treści tego dodatkowego oznaczenia (symbolu) ale nie ma przeszkód aby ją w fakturze umieszczać. Chodzi bowiem tylko o to, aby informacja taka (oznaczenie) znalazło się w zapisach pliku JPK. Czyli księgowy musi posiadać taką informację przy wprowadzaniu faktury VAT do pliku JPK. Jaki sposób przekazania tej informacji wybierze podatnik i biuro księgowe, to już zależy od indywidulanych ustaleń i zasad współpracy przyjętych przez strony.

Po drugie, oznaczenia o jakich mowa będzie poniżej, dotyczą w zasadzie podatku należnego podatnika, czyli w uproszczeniu dotyczą faktur sprzedażowych podatnika (dokładniej dokumentów / dowodów księgowych, które wpisuje się w ewidencji dotyczącej podatku należnego jeżeli w danym dowodzie wystąpi transakcja / procedura objęta obowiązkowym oznaczaniem).

Po trzecie, specjalne oznaczenie nie zawsze może być potrzebne. Poza bowiem sytuacjami jakie są przewidziane dla określonego ewidencjonowania i oznaczenia faktury sprzedażowej w pliku JPK, mogą się znaleźć sytuacje nie objęte regulacją związaną z dodatkowym jej oznaczeniem w pliku JPK i opisanie jej określonym symbolem.    

 Symbole do oznaczania faktur w zakresie prawidłowego rozliczenie podatku należnego (symbole dla faktur sprzedażowych)

Symbole jakie wprowadza powołane na wstępie Rozporządzenie Min. Finansów można podzielić na 2 grupy.

Pierwsza grupa symboli zawiera oznaczenia od GTU_1 do GTU_13 i dotyczy takiej dostawy (sprzedaży towarów lub świadczenia usług), która ze względu na swój przedmiot została przez ustawodawcę wyszczególniona do specjalnego jej oznaczenia w pliku JPK.

Są to następujące kategorie dostaw (symbole od GTU_01 do GTU_10) lub świadczenia usług (symbole od GTU_11 do GTU_13):

GTU_01 - dostawa napojów alkoholowych - alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,

GTU_02 - dostawa towarów, o których mowa w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT,  (pozycja ta dotyczy różnego rodzaju dostaw paliw typu benzyna. olej napędowy, biopaliwa)

GTU_03 - dostawa oleju opalowego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym oraz, olejów smarowych, pozostałych olejów o kodach CN od 2710 19 71 do 2710 19 99,

GTU_04 - dostawa wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,

GTU_05 - dostawa odpadów - wyłącznie określonych w poz. 79-91 załącznika nr 15 do ustawy o VAT, tj.:

GTU_06 - dostawa urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich, wyłącznie określonych w poz. 7- 9, 59-63, 65, 66, 69 i 94-96 załącznika nr 15 do ustawy o VAT,

GTU_07 - Dostawa pojazdów oraz części samochodowych o kodach wyłącznie CN 8701 - 8708 oraz CN

870810.

GTU_08 - Dostawa metali szlachetnych oraz nieszlachetnych - wyłącznie określonych w poz. 1-3 załącznika nr 12 do ustawy oraz w poz. 12-25, 33-40,45, 46, 56 i 78 załącznika nr 15 do ustawy, tj:

GTU_09 - Dostawa leków oraz wyrobów medycznych - produktów leczniczych, środków spożywczych

specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 499, z późn. zm.),

GTU_10 - dostawy budynków, budowli i gruntów,

GTU_11 - świadczenie usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych,

GTU_12 - Świadczenie usług o charakterze niematerialnym - wyłącznie: doradczych, księgowych, prawnych, zarządczych, szkoleniowych, marketingowych, firm centralnych (head offices), reklamowych, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych.

GTU_13 - Świadczenie usług transportowych i gospodarki magazynowej - Sekcja H PKWiU 2015 symbol ex 49.4, ex 52.1

 

Druga kategoria symboli nie jest związana z wyżej opisanymi oznaczeniami GTU i jest od niej niezależna. Może się jednak zdarzyć tak, że faktura do prawidłowego jej wprowadzenia do pliku JPK, będzie wymagać zarówno oznaczenia GTU jak i innych oznaczeń. Niektóre z niżej podanych oznaczeń będą dotyczyć – podobnie jak te wyżej - tylko określonych rodzajów specyficznej działalności gospodarczej podatnika (na przykład oznaczenia EE lub MR UZ) inne oznaczenia związane są ze specyfiką wykonania samej dostawy towarów czy usługi (tu chodzi przede wszystkim o oznaczenia dla dostaw w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów). Wydaje się, że najbardziej praktyczne zastosowanie będą miały oznaczenia MPP (mechanizm podzielonej płatności) oraz TP (transakcja z podmiotem powiązanym). To ostatnie oznaczenie (TP) musi zostać uwidocznione w pliku JPK dla faktury wystawionej na rzecz podmiotu powiązanego z podatnikiem w rozumieniu art. 32 Ustawy o VAT. Powiązanie to jest bardzo szeroko zdefiniowane i dotyczyć może zarówno powiązań kapitałowych, rodzinnych jak i innych. Na przykład wynikających z łączenia funkcji zarządczych, nadzorczych, kontrolnych lub stosunku pracy. Wykaz takich symboli wraz z krótkim opisem transakcji do jakiej oznaczenia są przeznaczone przedstawiamy poniżej.

•        SW - dostawa w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, o której mowa w art. 23 ustawy

•     EE - świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k ustawy

•      TP - istniejące powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy

(Związek, o którym mowa istnieje, gdy między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Związek ten istnieje także, gdy którakolwiek z wymienionych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów. Przez powiązania rodzinne, o których mowa w ust. 2, rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia. Przez powiązania kapitałowe, o których mowa w ust. 2, rozumie się sytuację, w której jedna z osób lub jeden z kontrahentów posiada prawo głosu wynoszące co najmniej 5% wszystkich praw głosu lub dysponuje bezpośrednio lub pośrednio takim prawem.)

•      TT WNT- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów dokonane przez drugiego w kolejności podatnika VAT w ramach transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej, o której mowa w dziale XII rozdział 8 ustawy

•      TT_D — dostawa towarów poza terytorium kraju dokonana przez drugiego w kolejności podatnika VAT w ramach transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej, o której mowa w dziale XII rozdział 8 ustawy

•        MR_ T- świadczenia usług turystyki opodatkowanych na zasadach marży zgodnie z art. 119 ustawy

•      MR UŻ - dostawa towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, opodatkowana na zasadach marży zgodnie z art. 120 ustawy

•        I_42 - wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów następująca po imporcie tych towarów w

ramach procedury celnej 42 (import)

•        I_63 - wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów następująca po imporcie tych towarów w

ramach procedury celnej 63 (import)

•      B_SPV - transferu bonu jednego przeznaczenia dokonanego przez podatnika działającego we własnym imieniu, opodatkowanego zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy (Za bon jednego przeznaczenia będzie uznawany bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których on dotyczy, oraz kwota należnego podatku od towarów i usług, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia usług, są znane w chwili emisji tego bonu),

•      B_SPV_DOSTAWA - dostawa towarów oraz świadczenie usług, których dotyczy bon jednego przeznaczenia na rzecz podatnika, który wyemitował bon zgodnie z art. 8a ust. 4 ustawy

•      B_MPV_PROWIZJA - świadczenie usług pośrednictwa oraz innych usług dotyczących transferu bonu różnego przeznaczenia, opodatkowanych zgodnie z art. 8b ust. 2 ustawy

•        MPP - transakcje objęte obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności

•        RO – dokument zbiorczy wewnętrzny zawierający sprzedaż z kas rejestrujących

•        WEW – dokument wewnętrzny

•        FB – faktura o której mowa w art. 109 ust 3d ustawy (czyli faktura wystawiona do paragonu)

 

Określone symbole (oznaczenia) winny się także znaleźć w ewidencji dotyczącej rozliczenia podatku naliczonego (czyli, odnośnie dokumentów zakupowych podatnika). Oznaczeń tych jest jednak zdecydowanie mniej i co do zasady ich wprowadzenie przez księgowość do pliku JPK nie powinno nastręczać większych trudności.

Dla dokumentów zakupowych są to oznaczenia:

•     VAT RR – faktura VAT RR, o której mowa w art. 116 ustawy (faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych od rolnika ryczałtowego)

•        WEW – dokument wewnętrzny

•     MK – faktura wystawiona przez podatnika będącego dostawcą lub usługodawcą, który wybrał metodę kasową rozliczeń określoną w art. 21 ustawy

 Praktyczne pytania / problemy

Wśród typowych praktycznych problemów jakie mogą pojawić dla podatników stosujących oznaczanie faktur VAT dostrzegamy następujące zagadnienia.

1/ Faktury zaliczkowe podlegają również oznaczaniu symbolem GTU jeśli faktura VAT dotycząca danej transakcji podlegałaby takiemu oznaczeniu

2/ Jeśli refakturujemy usługi (nie wykonane bezpośrednio przez podatnika), do których miałby zastosowanie kod oznaczenia GTU (np. GTU_12) to nasza faktura winna być oznaczona także stosownym symbolem GTU.

3/ Oznaczenia „GTU_10 dostawa budynków, budowli i gruntów” nie dotyczy usług budowlanych i remontów budynków (usług robót budowlanych). Oznaczenie to jest przeznaczone do sprzedaży gruntów i budynków, wieczystego użytkowania itp.

4/ Jeśli fakturujemy dostawę towaru (sprzedaż towaru) a elementem naszej dostawy (transakcji) jest koszt jaki zgodnie z umową (transakcją) poniesiony jest przez dostawcę, to do takiej dostawy nie stosujemy kodu GTU_13.

5/ Jeśli faktura zawiera kilka pozycji może się zdarzyć tak, że do poszczególnych jej pozycji będą miały zastosowanie różne oznaczenia GTU.

6/ Jak wyżej zostało to już wyjaśniane, oznaczenie ewidencjonowanej faktury może wymagać zastosowania kilku symboli. Na przykład faktura do paragonu obok właściwego kodu GTU będzie oznaczona w pliku JPK także symbolem FP. Drugim typowym przykładem będzie zastosowanie do jednej faktury odpowiedniego kodu GTU oraz kodu TP wskazujący na powiązania podmiotu wystawiającego fakturę z podmiotem będącym jej odbiorcą.